O‘ZBEKISTONDA XANDON PISTANING (PISTACIA VERA L.) TABIIY RESURSLARI

TO'LIQ MATN:

Referat

Mazkur maqolada xandon pistaning Toshkent, Jizzax, Qashqadaryo va Surxondaryo viloyatlaridagi tabiiy resurslarining zamonaviy holati bo‘yicha ma’lumotlar keltirilgan. O‘simlikning zahira qiymatiga ega maydonlari hajmi 67,5 ga tashkil qilib, yillik yig‘ib olish mumkin bo‘lgan hajmi 1,674 tonnani tashkil qiladi. Hosildorlikning eng yuqori ko‘rsatkichi Jizzax viloyatining Xo‘jamushkent hududida (986,4±11,8 kg/ga) va eng quyi ko‘rsatkichlar Pistalitog‘ hududida (70,2±6,03 kg/ga) aniqlandi. Klaster tahlillariga ko‘ra, o‘simlik resurs ko‘rsatkichlari bo‘yicha hududlar 3 guruhga bo‘linadi. Hosildorlik ko‘rsatkichlari o‘zgarishiga asosiy ta’sir etuvchi omil, havo harorati ko‘rsatkichlari hisoblanib, kuchli korrelyatsiyani (r=0,80) namoyon qiladi. Bu o‘simlikning hayotiy shakli va biologik xususiyatlari bilan bog‘liq.

Adabiyotlar ro'yxati

Дмитрук Л.Б., В.В. Ивановский Рациональное использование и охрана растительных ресурсов. Учебно-методический комплекс. Белоруссия, Витебск. 2013. – 82 c.

Basira Mir-Makhamad, Rasmus Bjorn, Sören Stark and Robert N. Spengler Pistachio (Pistacia vera L.) Domestication and Dispersal Out of Central Asia // Agronomy. 2022. 12.1758.

Хамзаев А.Х., Юлдашов Я.Х., Эшанкулов Б.И., Намозов Ж.М. Писта етиштириш технологияси. Ўқув қўлланма – Тошкент: “Fan va ta’lim”, 2023. – 162 б.

Аблаев С.М. Посевные качества семян фисташки. ‒ Ташкент, 1977. –С. 9-55.

Аблаев С.М. Культура фисташки в Средней Азии. – Ташкент: Фан, 1992. – С. 51–57.

Ботман E. К. Роль международного сотрудничества в развитии фисташководства в Узбекистане // Материалы Республиканской научно-практической конференции, 158 посвященной 80-летию д.с.-х.н. Чернова Г.М. –Ташкент, 2016. –С. 51-54.

Холмуротов М.З., Қайимов А., Чернова Г.М., Тўраев А. Хандон писта плантацияларини барпо этишда унинг истиқболли шакл ва навларини асослаш. –Тошкент, 2012. – 40-84 б.

Чернова Г.М., Ботман Е.Г., Николяи Л.В., Туляганов Т.Э. Рекомендации по выращиванию плантаций фисташки настоящей на сортовой основе в аридных предгорьях Узбекистана. – Ташкент, 2014. – С. 27-50.

Abduraimov OS, Maxmudov AV, Kovalenko I, Allamurotov AL, Mavlanov BJ, Shakhnoza SU, Mamatkasimov OT. Floristic diversity and economic importance of wild relatives of cultivated plants in Uzbekistan (Central Asia). Biodiversitas. 2023. 24: Pp.1668-1675. https://smujo.id/biodiv/article/view/-13598/6695

Sitpayeva G.T., Kudabayevа G.M., Dimeyeva L.A., Gemejiyeva N.G., Vesselova P.V. Crop wild relatives of Kazakhstani Tien Shan: Flora, vegetation, resources // Plant Diversity. 2020/ 42/ Pp. 19-32. https://doi.org/10.1016/j.pld.-2019.10.003

https://planta-medica.uz/

Негребов В.В. Ресурсоведение лекарственных растений. Учебно-методический комплекс. Воронеж. 2015. – 57 c.

Пупыкина К.А. и др. Ресурсоведение и стандартизация лекарственного растительного сырья. Учебное пособие. Уфа, 2019. –117 c.

Qanday qilib iqtibos keltirish mumkin

Maxmudov Valijonovich, Abduraimov Sultonqulovich, Mavlanov Jo`rabekovich , A. O. B. (2025). O‘ZBEKISTONDA XANDON PISTANING (PISTACIA VERA L.) TABIIY RESURSLARI. Qo‘qon DPI. Ilmiy Xabarlar Jurnali, 5(2). Retrieved from https://ilmiyxabarlar.kspi.uz/index.php/journal/article/view/745
Ko'rishlar soni: 5